Mardin Odaları/Borsaları (Kızıltepe Ticaret Borsası, Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası, Nusaybin Ticaret Borsası, Nusaybin Ticaret ve Sanayi Odası), Mardin Artuklu Üniversitesi ile iş birliği yaparak bankalara ilişkin ‘para-kredi’ konulu bir saha çalışması gerçekleştirdi.
MAÜ İktisat Bölümü Öğretim Üyesi ve Mardin Odaları/Borsaları Fahrî Akademik Danışmanı Prof. Dr. Mehmet Behzat Ekinci’nin yönetiminde, İktisat ve İşletme Bölümleri öğrencilerinin katkılarıyla Mardin’deki kamu ve özel nitelikli klasik ve katılım bankaları ile gerçekleştirilen bu saha çalışması; bankalarla tarım, sanayi ve hizmet sektörlerindeki tüccar/sanayici ve bireyler arasındaki para-kredi ilişkilerine dair tespitlerde bulunmayı hedefliyor.
Toplamda 10 banka şubesiyle, yüzyüze anket usülüyle gerçekleştirilen araştırmada şu 4 (dört) ana soruya cevap bulunmaya çalışıldı:
- Mardin’de bankalar ile sanayiciler/iş insanları arasındaki ilişkiler hakkında neler düşünüyorsunuz, ilişkiler sağlam mıdır?
- Mardin’de bankalar ile sanayiciler/iş insanları arasında, varsa, ne tür sorunlar yaşanmaktadır?
- Kredi verirken ne tür bilgiler ve belgeler talep ediyorsunuz?
- Mardin’de en fazla kredi verdiğiniz sektörler/faaliyet alanları hangileridir?
Anket kapsamında verilen cevaplar harmanlandı ve genel durum tespiti yapılarak değerlendirmeye tâbi tutuldu. Araştırma ile ortaya çıkan bazı sonuçlar şöyle:
- Mardin’de bankalar reel kesimle ilişkilerinin samimi ve güvene dayalı olduğunu belirtmektedirler. Özellikle ekonomik krizlerde sorunlar yaşanabildiği belirtilmekle beraber bunların çok büyük boyutta olmadığı ve uygun bir şekilde çözüldüğü dile getirilmektedir.
- Bu çerçevede, bankalar ve iş âlemi arasında yaşanan bazı sorunlar şöyle sıralanabilir: Kredi faiz oranlarının yüksekliği, Kredi limitlerinin düşüklüğü, Kredi teminat sorunları, İşlem komisyonları ile ilgili sorunlar, Döviz cinsinden kredilerde kur riski sorunu, Alınan kredilerin geri ödenmesinde yaşanan sorunlar, Bölgedeki taşınmazların piyasa ederinin altında değerlenmesi.
- Hem kurumsal hem de bireysel kredilerde istenen bilgiler-belgeler, genel olarak benzer olmakla beraber, bazı bankalar ilave taleplerde bulunabilmektedir. Bunların bir kısmı şöyledir: Bağımsız denetim raporu (bağımsız denetime tâbiyse), ÇKS belgesi (Çiftçi Kayıt Sistemine üye ise), CR raporu (Kredi değerlendirme raporu), Makine parkı bilgileri, Yatırım teşvik belgesi (yatırım kredisi için).
- Mardin bankaları, hemen her sektöre kredi sağlamakla beraber, şu faaliyet alanları dikkat çekmektedir: Bilgi-işlem, Esnaf ve sanatkârlar, Genç girişimciler, İmalât, Kamu kurumları/kuruluşları, Nakliye/lojistik, Otomotiv, Toptan ve perakende sektörleri, Turizm kuruluşları, Vakıflar ve sendikalar.
Bankalar, her iki kesimin de birbirine ihtiyacı olduğunu vurgulayarak, firmaları ve temsilci kuruluşları düzenli bir biçimde ziyaret ederek ilişkilerini sağlam tutmaya çalıştıklarını ifade etmektedirler.
