Mardin İli/İlçeleri Odaları/Borsaları (Kızıltepe Ticaret Borsası, Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası, Nusaybin Ticaret Borsası, Nusaybin Ticaret ve Sanayi Odası), Mardin Artuklu Üniversitesi Kamu Özel ve Karma Sektör İşbirliği Koordinatörlüğü (MAÜKÖK) ile işbirliği yaparak Mardin’in Tarım ve Hayvancılık Yapısına ilişkin bir saha çalışması gerçekleştirdi.
MAÜ İİBF İktisat Bölümü Öğretim Üyesi, MAÜKÖK Koordinatörü ve TOBB/TEPAV, Mardin İli/İlçeleri Oda/Borsa Akademik Danışmanı Doç. Dr. Mehmet Behzat Ekinci’nin yönetiminde İktisat-İşletme Bölümleri öğrencilerinin katkılarıyla yürütülen bu araştırma, Mardin İli/İlçeleri Odalarının/Borsalarının Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) ile ortak çalışması niteliğindedir.
26-30 Ekim 2022’de düzenlenen 8.Uluslararası Mardin Tarım Ekipmanları, Gıda ve Hayvancılık Fuarı’nın (MAGROTEX’21) katılımcı firmalarıyla gerçekleştirilen bu saha çalışması ile; Mardin’in tarım ve hayvancılık yapısına ilişkin sorunlar, bu sektörlerle yakından ilgili firmaların bakış açısıyla tespit edilerek ilgili çözüm tekliflerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.
7’si Mardin’den, 11’i Mardin dışından (Adana, Ankara, Gaziantep, Konya, Mersin, Urfa) olmak üzere toplamda 18 Fuar katılımcısı firma ile, yüzyüze anket usülüyle gerçekleştirilen araştırmada şu 2 (iki) ana soruya cevap bulunmaya çalışıldı.
- Mardin’deki tarım ve hayvancılık yapısına dair değerlendirmeleriniz (kapasite/sorunlar) nelerdir?
- Mardin’deki tarım ve hayvancılık yapısına dair sorunların giderilmesine yönelik neler yapılabilir?
Anket kapsamında verilen cevaplar harmanlandı ve genel durum tespiti yapılarak değerlendirmeye tâbi tutuldu.
Araştırma ile ortaya çıkan sonuçlar şöyledir:
Araştırma ile ortaya çıkan sonuçlar ve ilgili teklifler şöyle sıralanabilir:
- Katılımcılar, Mardin’in tarım ve hayvancılık kapasitesini yeterli bulmamaktadır. Verimli arazilerinin varlığına rağmen tarımda kapasite altı üretime dikkat çekilmektedir.
- Kıyaslanacak olursa, bitkisel üretimin hayvansal üretime göre daha fazla olduğu belirtilmekte fakat her hâlde ve kârda Mardin’in potansiyeline uygun bir üretim yapısının olmadığı vurgulanmaktadır.
- Katılımcıların tarıma ve hayvancılığa dair dile getirdiği temel sorunlar enerji ve hammmadde maliyetlerinin yüksekliğine ve uygun tekniklerle üretimin gerçekleştirilmediğine yöneliktir. Bu kapsamda tarımda tohum, gübre, ilaç vs.; hayvancılıkta ise yem, veterinerlik hizmeti, tıbbî ilaç vs. girdi maliyetlerinin üreticileri zor durumda bıraktığı belirtilmektedir.
- İlave olarak, meydana gelen enerji kesintilerinin üretime ciddi oranda zarar verdiği ifade edilmektedir.
- Mardin’de üretici kesimin bilinçsiz tarım faaliyetleri gerçekleştirdiği ifade edilmektedir. Bu kapsamda, mesela yabancı otlarla mücadelenin ağırlıklı olarak kimyevî ilaçlarla gerçekleştirildiği; çiftçilerin uygun teknik bilgilere dayalı olmadan ezbere tarım yaptığı belirtilmektedir. Tarımda farklı teknolojik araçlara şüphe ile yaklaşıldığı ise ayrıca belirtilen bir konudur. Örnek vermek gerekirse üreticilerin dronların tarımsal faaliyetlerde kullanımı ile ilgili önyargılara sahip olduğuna dikkat çekilmektedir.
- Bilinçsiz tarım gibi, bilinçsiz hayvancılık hususu da ön plana çıkmaktadır. Nitekim, hayvancılığa dair belirtilen hususlardan biri hayvan sağlığına ilişkindir. Katılımcılar, hayvan ölüm oranının yüksekliğine vurguda bulunmaktadır. Öte yandan, Mardin’de yüksek seviyede dişi hayvan kesimi yapıldığına da değinilmektedir.
Katılımcılar, Mardin'deki gıda, tarım ve hayvancılık yapısına dair sorunların giderilmesine yönelik birtakım tekliflerde bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı şöyledir:
- Mardin’in tarımsal kapasitesinin yükseltilmesine dair dile getirilen başlıca teklif, sulama sorununa çözüm bulunmasıdır. Bu kapsamda, GAP sulama kanallarının Mardin’e ulaştırılması yoluyla sulak arazi miktarının artırılması gerektiği belirtilmektedir.
- Öte yandan, enerji kesintilerinin giderilmesini engelleyecek altyapı ihtiyacının varlığına da değinilmektedir. Bununla beraber, tarımsal üretimde geleneksel enerji kaynakları yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesine de vurguda bulunulmaktadır.
- Katılımcılarca dile getirilen “Farklı tarımsal metotları deneyebilecek çiftçilere ihtiyaç vardır.” sözü aslında sorunların temeline vurguda bulunmaktadır. Bu kapsamda, geleneksel tarım uygulamaları yerine modern tekniklere ve bilgilere dayalı tarımsal faaliyetlere doğru bir dönüşüme ihtiyaç olduğu belirtilmektedir.
- Mesela, yabancı otlarla mücadelede ekim nöbeti uygulamasına ve kültürel mücadeleye ağırlık verilmesi gereği bunlardan biridir. Ayrıca, tarımda yeni teknolojik araçların kullanımının yaygınlaştırılması da yine buna yönelik dile getirilen çözüm tekliflerindendir. Tabiî, bunun için uygun destek/teşvik programlarına ihtiyaç olduğu da özellikle belirtilmektedir.
- Hayvancılık faaliyetlerindeki sorunların çözümleri kapsamında, hayvan sayısının artırılarak hayvansal ürünlerin üretimi için entegre tesislerin kurulması gereğine dikkat çekilmektedir.
- Ayrıca, hayvan sayısının artırılabilmesi için dişi hayvan kesiminin azaltılması gerektiği debelirtilmektedir.
- Daha verimli bir üretim yapısı için üreticilerin kurumsal tarzda hareket etmesinin önemine değinilmektedir. Bu kapsamda, çiftçilerin bireysel davranma yerine ortak hareket kültürünü hayata geçirmeleri gerektiği dile getirilmektedir.
- Yine daha verimli ve uygun üretim için, üreticilerin tarıma ve hayvancılığa yönelik farkındalık ve bilinçlendirme seviyelerinin artırılması gereğine dikkat çekilmektedir. Bu amaçla, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinin bu süreçte çok önemli roller üstlenebileceği ifade edilmektedir.
Mardin Artuklu Üniversitesi ve Mardin İli/İlçeleri Odaları/Borsaları bu tür işbirlikleri yaparak şehre ve bölgeye ilişkin tespitler, değerlendirmeler ve iktisat politikası teklifleri içeren benzer çalışmalara devam edileceğini dile getirdi.
